BÀI VIẾT DÀNH CHO AI QUAN TÂM VỀ DẠY HỌC LỊCH SỬ
Tác giả Cô Hoàng Thanh Tú – Cố vấn chuyên môn Trường THCS Pascal.
Lịch sử của thời trung đại là rất hay nhưng khá là khó với tụi nhỏ. Rất là nhiều các khái niệm như: thời trung đại, thời trung cổ, thời phong kiến hay những thuật ngữ kiểu như “đêm trường trung cổ”. Hiện tại ở chương trình THCS, lớp 7 học bài đầu tiên về Tây Âu trung đại, chỉ có 1 tiết mà phải làm cho tụi nó hiểu được XH phong kiến hình thành như nào, lãnh địa phong kiến là gì rồi lâu đài thành quách… rồi lãnh chúa, nông nô là ai. Vèo cái lại sang thành thị trung đại với các khái niệm hội chợ, phường hội, thương hội, rồi các nhân vật mới như thợ thủ công, thương nhân…, lại còn phân tích vai trò của thành thị trung đại. Nếu chỉ nhìn vào sách giáo khoa thì bài dạy sẽ rất khô cứng và khó hiểu. Tụi nhỏ sẽ không thấy được cái hay của thời kì này.
Mình dạy người lớn quen rồi. Giờ phải tìm cách tiếp cận tụi nhỏ. Khó mà hay nên lại cứ thích lao vào.
1. Đầu tiên là phải tìm được 1 điểm kết nối với hiện tại. Đó là bí quyết đầu tiên. Vì lịch sử là quá khứ mà quá khứ thì xa rồi. Mình lấy “Cái chết đen” để làm điểm kết nối với hiện tại, đó là liên hệ để tìm ra sự tương đồng giữa đại dịch này với covid 19 hiện nay – Đều là đại dịch mang đến chết chóc cho loài nguời. “Cái chết đen”-Black-Death ở thế kỉ XIV đã giết chết khoảng 200 triệu người trên thế giới (trong 4 năm, theo các nhà khoa học), riêng châu Âu khoảng 50 triệu người. Như thế để tụi nhỏ thấy, covid thì cũng là thảm hoạ, nhưng vẫn còn may mắn hơn thế kỉ XIV và vẫn phải học cách đối mặt để vượt qua.
Kết nối tiếp sau nữa đó là từ sự ra đời các trường đại học đầu tiên ở các thành thị trung đại như Bologna, Oxford, Cambridge để tụi nhỏ nói về ước mơ du học, có động lực học để đi du học.
2. Tìm tư liệu bằng từ khoá tiếng Anh: Medieval ages
Rồi làm sao để tụi nó tưởng tượng được về quý tộc, lãnh chúa, nông nô, lâu đài…, cuộc sống của con người thời đó như nào và vì sao thành thị-được ví như bông hoa rực rỡ nhất thời trung đại.
Thế là phải đi tìm các từ khoá tiếng Anh về thời kì này, thì mới ra được tư liệu hay, chứ gõ kiểu Tây Âu trung đại thì rất hạn chế.
Thì đây là một kho, nào là một cái nhìn tổng quan về thời trung đại, sinh động trong hơn 3’: https://www.youtube.com/watch?v=yHughcfloZM
Với những lí giải rất đơn giản dễ hiểu về mốc thời gian, sự ra đời, đặc trưng của thời kì này, các giai cấp trong XH và sự ra đời của 2 tôn giáo lớn.
Để có thể minh hoạ rõ thêm cho tụi nhỏ dễ hình dung về lãnh địa phong kiến, lãnh chúa nông nô, mình chọn đoạn phim tiếng Việt
3. Thiết kế các hoạt động để tụi nhỏ hình dung, tưởng tượng, khám phá về thời kì này, thêm nữa phải là hoạt động tương tác online. Thế là dùng cỗ máy thời gian của Doremon đưa tụi nhỏ vào một thế giới trung đại giả tưởng, thử nhận một vai (một giai cấp trong XH) và tìm hiểu về cuộc sống của mình.
4. Tổng kết bài và mở ra ở bài sau: sẽ là một câu hỏi, tình huống gắn với các hoạt động ở phần 3.
Phần này mình sẽ review cụ thể ở bài viết sau và kèm theo những đánh giá sau tiết dạy thực tế với tụi nhỏ. .
Bí quyết từ lúc soạn bài đây Hương Bùi, Trương Thị Nguyệt Nga
Có đọc nữa không để cô viết tiếp.
Chúc cả nhà cuối tuần có nhiều niềm vui!
